ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΙΠΑ...
Μια συνηθισμένη απολογητική έκφραση, με ένα βλέμμα κατεβασμένο, δείχνουν πως τα λόγια υπήρξαν απρόσεκτα, η επικοινωνία μας με ένα σημαντικό πρόσωπο της ζωής μας δεν ήταν αυτή, που ποθούσαμε να είναι. Πρόκειται για μια εκ των υστέρων ομολογία της αντίθεσης μεταξύ κρυμμένων συναισθημάτων και του προφορικού λόγου, αλλά και μια πρόσκληση για να κτιστεί κάτι καινούριο πάνω στο παλιό.
Η εμπειρία της επικοινωνίας δείχνει ότι είμαστε δίγλωσσοι, ή μάλλον δίφωνοι. Από τη μια μεριά , μιλάμε, χρησιμοποιούμε την γραμματική και τους συντακτικούς κανόνες και πιθανά ένα πλούσιο εννοιολογικό λεξιλόγιο.. Η εκφορά του λόγου είναι η εξωτερική μας φωνή, αυτή που κρίνουμε «λογικά» ότι θα εκφράσει τον κοινωνικό εαυτό μας, θα μας προφυλάξει από κακοτοπιές, που μπορεί να μας εκθέσουν ή να μας αφήσουν απροστάτευτους.
Από την άλλη, έχουμε τα σήματα του σώματος: Το ύφος, το βλέμμα, τη χροιά της φωνής, τον δισταγμό της ομιλίας, τη σταθερή ή τρεμάμενη φωνή, τις παύσεις και τις σιωπές, ανάμεσα στις λέξεις και τις προτάσεις. Είναι η γλώσσα των συναισθημάτων, η εσωτερική και πιο αυθεντική μας φωνή. Οι δυο φωνές δεν είναι απαραίτητα αντανάκλαση η μια της άλλης ή μάλλον σπάνια βρίσκονται σε αρμονία.
Πολλοί από μας έχουμε βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να κρύβουμε τα αληθινά ή όλα τα συναισθήματά μας , να μην μπορούμε να βρούμε τις λέξεις για να δώσουμε όνομα και λεκτική υπόσταση σ αυτό που νιώθουμε. Λέξεις, που ξεστομίζονται τυχαία, παραμένουν άχρηστες, ανίκανες να δώσουν το νόημα που πραγματικά θα θέλαμε.
Μια τέτοια κακή επικοινωνία δεν μπορεί παρά να φέρνει στενοχώρια. Στην ελαττωματική επικοινωνία, το συναίσθημα, που δεν εκφράσθηκε, γίνεται πνιγηρό, ανθρωποφάγο τέρας, που απειλεί να μας κατασπαράξει. με τη μορφή χιλιάδων σκέψεων και ποικιλόμορφων σεναρίων. Τα κρυμμένα, πίσω από άστοχες και φτωχές λέξεις συναισθήματά μας, η απουσία λέξεων - η γνωστή μας σιωπή - θα μεταμφιεσθούν και θα εκφραστούν με αμυντικούς τρόπους: Το άσχημο ύφος, που δείχνει σκληρότητα, η ειρωνεία , η άχαρη και υποκριτική ηρεμία προς τους άλλους μεγαλώνουν τη στενοχώρια και τη μοναξιά.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ
1. Ο φόβος
Επικοινωνούμε με τους άλλους, έχοντας το φόβο ότι μπορεί να μας κριτικάρουν, να μας απορρίψουν, να μας θεωρήσουν αδύναμους ή αποτυχημένους. Ο φόβος να απορριφθούμε μας οδηγεί στη δημιουργία ολόκληρου οπλοστάσιου σκέψεων και συμπεριφορών, ικανού να μας προφυλάξει από κάθε κακό. Ο εγωισμός, η ειρωνεία, ο ανταγωνισμός, π.χ, είναι παράγωγα του φόβου της μη υπεροχής. Έτσι, άλλα λέμε και άλλα εννοούμε. Ο φόβος δημιουργεί πλαστές καταστάσεις, πιάνεται από ασήμαντα σημάδια για να κατασκευάσει αποδεικτικά μηνύματα . Ο φόβος στις ανθρώπινες σχέσεις είναι παντού διάχυτος δημιούργημα κάποιων κακών εμπειριών, δικών μας ή άλλων , που μας έκανε να νιώθουμε ευάλωτοι, απειλούμενοι και φοβισμένοι. Και καταλήγουμε όλοι να φοβόμαστε όλους.
2. Οι παραδοσιακοί τρόποι επικοινωνίας
Έχουμε συνηθίσει κάποιους παραδοσιακούς και «ασφαλείς» τρόπους επικοινωνίας. Οι πατροπαράδοτες συνήθειες , που μας έχουν διδάξει τη μυστικότητα και την αυτοσυγκράτηση, κουνούν το λίκνο του φόβου από τη γέννηση μέχρι τον θάνατό μας. Είναι παράδοση, από γενιά σε γενιά, οι ψιθυριστές κουβέντες και η λογοκρισία των συναισθημάτων. Αυτές οι συνήθειες υπαγορεύουν π.χ να μη ξέρουν τα παιδιά μας πόσο τα αγαπάμε - κι έτσι υποκρινόμαστε τους αυστηρούς - να μην ξέρουν οι σύντροφοι πόσο τους έχουμε αδυναμία,- κι έτσι παίζουμε το ρόλο του σκληρού και του αδιάφορου.
3. Οι εσωτερικοί μονόλογοι.
Προσπαθούμε να προφυλαχθούμε από ανύπαρκτους εχθρούς, κάνοντας σενάρια και εσωτερικούς μονόλογους: Υποθέτουμε, υποψιαζόμαστε, συμπεραίνουμε, ερήμην των άλλων, και, τις περισσότερες φορές, καταλήγουμε σε εκ διαμέτρου αντίθετα συμπεράσματα. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές κάνουμε λάθος. Η προσπάθεια να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις στον κατάλληλο χρόνο και χώρο - η γνωστή μας λεκτική ετοιμότητα - προκειμένου να έχουμε το «πάνω χέρι», είναι το αποτέλεσμα αυτών των εσωτερικών μονόλογων. Ο χώρος τους είναι ένας χώρος ασαφής και πνιγηρός, φτωχός από εμπειρίες και συγκινήσεις, κινείται ανάμεσα στο ένστικτο και τη διαίσθηση. Οι εσωτερικοί μονόλογοι μας κάνουν να μετράμε απώλειες, γιατί, κάθε συγκεκριμένη στιγμή της ζωής μας χάνεται αμετάκλητα, γίνεται παρελθόν. Οσο και αν τη νοσταλγούμε όσο κι αν σκεφτόμαστε τι κάναμε ή τι δεν κάναμε λάθος, ποτέ πια δεν μπορεί να παρουσιασθεί μπροστά μας, ίδια και απαράλλακτη. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αλλάξουμε νοοτροπία και αξιοποιήσουμε αυτή τη δυσάρεστη εμπειρία, έτσι ώστε στο παρόν και το μέλλον μας να μπορούμε να μιλάμε άφοβα και να ακούμε προσεκτικά τι μας λένε οι άλλοι.
Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 2009
Συμπεριφορά:Εξήγηση στη διαταραχή της πολλαπλής προσωπικότητας
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό NeuroImage και που βασίστηκε στην απεικόνιση της εγκεφαλικής λειτουργίας ασθενών, η διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας είναι πιθανότατα υπαρκτή και όχι εφεύρημα.
Στην ηλεκτρονική σελίδα του περιοδικού Nature αναφέρεται ότι οι ψυχολόγοι πιστεύουν πως η διαταραχή εμφανίζεται σε παιδιά που έχουν υποστεί τραυματικές εμπειρίες, ως μηχανισμός άμυνας με τον οποίο τα επώδυνα γεγονότα μοιάζουν να έχουν συμβεί σε κάποιον άλλο.
Ωστόσο αρκετοί επιστήμονες παραμένουν δύσπιστοι στο κατά πόσο είναι δυνατόν ο ίδιος εγκέφαλος να φιλοξενεί πάνω από έναν χαρακτήρα και θεωρούν ότι οι ασθενείς απλά υποκρίνονται και παίζουν ένα παιχνίδι ρόλων.
Η Δρ Σιμόν Ράιντερς και οι συνεργάτες της στο Πανεπιστημιακό Νοκοκομείο του Γκρόνινγκεν χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται PET (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων) για να κοιτάξουν τι συμβαίνει στους εγκεφάλους 11 γυναικών με τη διαταραχή, την ώρα που άκουγαν αυτοβιογραφικές αφηγήσεις που αντιστοιχούσαν σε μία από τις προσωπικότητές τους.
Αν η ιστορία αντιστοιχούσε στην περσόνα που επικρατούσε εκείνη τη στιγμή, οι ασθενείς την αναγνώριζαν ως δική τους. Όταν όμως η ιστορία αντιστοιχούσε σε περσόνα που εκείνη τη στιγμή βρισκόταν σε καταστολή, οι ασθενείς δεν αναγνώριζαν την ιστορία, και στον εγκέφαλό τους ενεργοποιούνταν περιοχές που σχετίζονται με την αυτοσυνείδηση.
Αυτό ήταν και το στοιχείο-κλειδί στο πείραμα: οι περιοχές αυτές δεν ενεργοποιούνται κανονικά σε φυσιολογικά άτομα που ακούν ιστορίες για άλλους ανθρώπους.
Σύμφωνα με την Ράιντερς, η ενεργοποίηση αυτή σημαίνει ότι ο εγκέφαλος προσπαθεί ανά πάσα στιγμή να καταστείλει ενεργά τις επώδυνες αναμνήσεις και να τις αποδώσει σε μια άλλη, λανθάνουσα προσωπικότητα.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό NeuroImage και που βασίστηκε στην απεικόνιση της εγκεφαλικής λειτουργίας ασθενών, η διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας είναι πιθανότατα υπαρκτή και όχι εφεύρημα.
Στην ηλεκτρονική σελίδα του περιοδικού Nature αναφέρεται ότι οι ψυχολόγοι πιστεύουν πως η διαταραχή εμφανίζεται σε παιδιά που έχουν υποστεί τραυματικές εμπειρίες, ως μηχανισμός άμυνας με τον οποίο τα επώδυνα γεγονότα μοιάζουν να έχουν συμβεί σε κάποιον άλλο.
Ωστόσο αρκετοί επιστήμονες παραμένουν δύσπιστοι στο κατά πόσο είναι δυνατόν ο ίδιος εγκέφαλος να φιλοξενεί πάνω από έναν χαρακτήρα και θεωρούν ότι οι ασθενείς απλά υποκρίνονται και παίζουν ένα παιχνίδι ρόλων.
Η Δρ Σιμόν Ράιντερς και οι συνεργάτες της στο Πανεπιστημιακό Νοκοκομείο του Γκρόνινγκεν χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται PET (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων) για να κοιτάξουν τι συμβαίνει στους εγκεφάλους 11 γυναικών με τη διαταραχή, την ώρα που άκουγαν αυτοβιογραφικές αφηγήσεις που αντιστοιχούσαν σε μία από τις προσωπικότητές τους.
Αν η ιστορία αντιστοιχούσε στην περσόνα που επικρατούσε εκείνη τη στιγμή, οι ασθενείς την αναγνώριζαν ως δική τους. Όταν όμως η ιστορία αντιστοιχούσε σε περσόνα που εκείνη τη στιγμή βρισκόταν σε καταστολή, οι ασθενείς δεν αναγνώριζαν την ιστορία, και στον εγκέφαλό τους ενεργοποιούνταν περιοχές που σχετίζονται με την αυτοσυνείδηση.
Αυτό ήταν και το στοιχείο-κλειδί στο πείραμα: οι περιοχές αυτές δεν ενεργοποιούνται κανονικά σε φυσιολογικά άτομα που ακούν ιστορίες για άλλους ανθρώπους.
Σύμφωνα με την Ράιντερς, η ενεργοποίηση αυτή σημαίνει ότι ο εγκέφαλος προσπαθεί ανά πάσα στιγμή να καταστείλει ενεργά τις επώδυνες αναμνήσεις και να τις αποδώσει σε μια άλλη, λανθάνουσα προσωπικότητα.
Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009
Αν αγαπάς...
Η αυθεντική έκδοση:
Αν αγαπάς κάποιον άστον ελεύθερο.
Η αυθεντική έκδοση:
Αν αγαπάς κάποιον άστον ελεύθερο.
Αν γυρίσει σε σένα, είναι δικός σου.
Αν δεν γυρίσει, δεν ήταν ποτέ δικός σου.
Η κτητική έκδοση:
Αν αγαπάς κάποιον μην τον αφήσεις ποτέ ελεύθερο.
Η έκδοση του ψυχαναλυτή:
Αν αγαπάς κάποιον αστον ελεύθερο.
Η κτητική έκδοση:
Αν αγαπάς κάποιον μην τον αφήσεις ποτέ ελεύθερο.
Η έκδοση του ψυχαναλυτή:
Αν αγαπάς κάποιον αστον ελεύθερο.
Αν επιστρέψει, το σούπερ-εγώ του είναι κυρίαρχο.
Αν δεν επιστρέψει, η υπαρξιακή του ταυτότητα είναι υπέρτατη.
Αν δεν φύγει, πρέπει να είναι τρελλός
Η εκδοση του marketing:
Αν αγαπάς κάποιον αστον ελεύθερο.
Αν αγαπάς κάποιον αστον ελεύθερο.
Αν επιστρέψει έχει loyalty στο brand.
Αν δεν επιστρεψει, κάνε repositioning στο brand σε νέες αγορές.
Η έκδοση της νοικοκυράς:
Αν αγαπάς κάποιον αστον ελεύθερο.
Η έκδοση της νοικοκυράς:
Αν αγαπάς κάποιον αστον ελεύθερο.
Αν γυρίσει σε σένα, είναι δικός σου.
Αν δεν γυρίσει, δεν ήταν ποτέ δικός σου.
Και αν δεν κουνήσει ρούπι, τότε είτε τον γέννησες είτε τον παντρεύτηκες...
Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2009
Η «ανατομία» του έρωτα
Ζήτημα νευροχημείας ή κάτι παραπάνω; Η αγάπη στο μικροσκόπιο των επιστημόνων.
Ο Larry Young, καθηγητής νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Έμορι της Ατλάντα, γράφει στην επιστημονική επιθεώρηση Nature ότι η αγάπη μπορεί να εξηγηθεί από μία διαδοχή νευροχημικών διαδικασιών σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Αν κάτι τέτοιο αληθεύει, υποστηρίζει, οι άνθρωποι δεν θα χρειάζονται πια... στρείδια ή σοκολάτες για να δημιουργήσουν ερωτική διάθεση. Αντιθέτως, οι επιστήμονες θα είναι σε θέση να κατασκευάσουν αφροδισιακά χημικά που θα προκαλούν το συναίσθημα του έρωτα. Όσο γι’ αυτούς που έχουν ερωτευθεί το... λάθος άτομο, θα υπάρχει αντίδοτο για την αγάπη χωρίς ανταπόκριση. Θα υπάρχει ακόμη και η δυνατότητα για «τεστ αγάπης», προκειμένου να διαπιστωθεί αν δύο πιθανοί σύντροφοι έχουν γενετική προδιάθεση να είναι ευτυχισμένοι μαζί.
Πολλά έχουν γραφτεί για τον έρωτα και την αγάπη που παραδοσιακά θεωρούνται συναισθήματα πέραν της ανθρώπινης κατανόησης. «Δεν είμαι σίγουρος ότι θα μπορέσουμε να το κατανοήσουμε πλήρως. Ωστόσο, η πεποίθησή μου είναι ότι τα συναισθήματά μας έχουν εξελιχθεί από συμπεριφορές και αισθήματα που υπάρχουν στο ζωικό βασίλειο. Δεν πιστεύω ότι ο τρόπος που μία μητέρα αγαπά το παιδί της είναι τόσο διαφορετικός από αυτόν της μητρικής αγάπης στους χιμπαντζήδες ή στους πιθήκους – ή ακόμη και στους αρουραίους».
Στα ζώα, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι στην ανάπτυξη δεσμού μεταξύ μητέρα και τέκνου εμπλέκεται η χημική ουσία οξυτοκίνη. Ο καθηγητής θεωρεί πολύ πιθανή μία παρόμοια διαδικασία και στους ανθρώπους. «Όταν βιώνουμε αυτά τα συναισθήματα, είναι τόσο πλούσια που δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι αποτελούν απλά μια διαδοχή χημικών διαδικασιών», εξηγεί.
Αλλά ακόμη και αν αυτό ισχύει για τη μητρική αγάπη, τι συμβαίνει με τον έρωτα; Είναι απλά μία έκκριση οξυτοκίνης και μερικών άλλων χημικών ουσιών την κατάλληλη στιγμή;
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η οξυτοκίνη συμμετέχει στη δημιουργία δεσίματος μεταξύ αρσενικού και θηλυκού στα τρωκτικά των αγρών τα οποία, όπως και οι άνθρωποι, κάνουν μακροχρόνιες σχέσεις. Επιπλέον, έρευνες σε ανθρώπους αποδεικνύουν ότι η οξυτοκίνη αυξάνει την εμπιστοσύνη και την ικανότητα να αναγνωρίζει κάποιος τα συναισθήματα των άλλων.
Ο καθηγητής Young ισχυρίζεται ότι είναι λογικό το ίδιο είδος χημικής ουσίας να «δραστηριοποιείται» στην ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των ανθρώπων. Πιστεύει ότι στη διαδικασία εμπλέκονται και άλλες χημικές ουσίες και ότι είναι απλά θέμα έρευνας προκειμένου να εντοπιστούν. «Είμαι σίγουρος ότι μόλις αρχίζουμε να ξύνουμε την επιφάνεια», δήλωσε. «Υπάρχουν εκατοντάδες ουσίες που μεταδίδουν σήματα στον εγκέφαλο και όλες δρουν σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου. Νομίζω ότι μια μέρα θα έχουμε μια πολύ καλύτερη εικόνα για το πώς όλα αυτά τα χημικά αλληλεπιδρούν και ενεργούν σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου με συγκεκριμένη λειτουργία, έχοντας ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αυτών των σύνθετων συναισθημάτων».
Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο τρόπος ανατροφής και η ψυχολογία παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της αγάπης. Ο καθηγητής Nick Bostrom, διευθυντής στο Ινστιτούτο «Μέλλον της Ανθρωπότητας» του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, τόνισε: «Δεν πρέπει να νομίζουμε ότι αυτή η οπτική γωνία από μόνη της εξηγεί πλήρως το τι είναι η αγάπη. Υπάρχουν ακόμη εξελικτικές, ψυχολογικές, κοινωνιολογικές, φαινομενολογικές και ανθρωπιστικές οπτικές γωνίες που αναδεικνύουν σημαντικές πλευρές».
«Η ανατροφή παίζει σημαντικό ρόλο», συμφωνεί ο καθηγητής Young. «Αλλά ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η ανατροφή είναι μέσω αλλαγών στη νευροχημεία. Ξέρουμε από μελέτες σε ανθρώπους ότι γυναίκες που έχουν βιώσει κακοποίηση ή παραμέληση στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, έχουν μειωμένα επίπεδα οξυτοκίνης στον εγκέφαλό τους. Επομένως, συμφωνώ απόλυτα ότι οι εμπειρίες μας έχουν σημαντική επίδραση στην ικανότητά μας να κάνουμε σχέσεις – αλλά η επίδραση προκύπτει μέσω αλλαγών στη νευροχημεία και τη γονιδιακή έκφραση».
Επομένως, αν η αγάπη είναι όντως μία πολυσύνθετη χημική αντίδραση, μπορεί να χειραγωγηθεί το πιο ισχυρό από όλα τα συναισθήματα;
«Η οξυτοκίνη αυξάνει την παρατηρητικότητα, αυξάνει την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των άλλων», αναφέρει ο καθηγητής Υoung. «Μπορεί όντως να τονώνει την ικανότητά μας να κάνουμε σχέσεις, ως εκ τούτου είναι πολύ ρεαλιστική η πιθανότητα κάτι σαν την οξυτοκίνη να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με θεραπείες για ζευγάρια, προκειμένου να ξαναζωντανέψει η σπίθα».
Ήδη κυκλοφορούν στην αγορά αρώματα που περιέχουν οξυτοκίνη, ωστόσο ο καθηγητής Young πιστεύει ότι τα ποσοστά περιεκτικότητας είναι πολύ χαμηλά ώστε να αποτελούν ένα αποτελεσματικό αφροδισιακό. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύει ότι στο μέλλον θα φτιάξουμε φάρμακα τα οποία θα επιτυγχάνουν τον στόχο αυτό.
Εξίσου ισχυρό θεωρεί το ενδεχόμενο ελέγχου των νευρολογικών μηχανισμών που συνδέονται με τις ερωτικές διαδικασίες και ο καθηγητής Bostrom. «Αν χρησιμοποιηθεί σοφά, τέτοια φαρμακευτική αγωγή θα μπορούσε να τονώσει την ανθρώπινη εμπειρία και να απαλύνει τον πόνο. Ωστόσο, τέτοιου τύπου έλεγχος εγείρει πληθώρα ηθικών και πολιτιστικών ζητημάτων που πρέπει να διερευνηθούν με προσοχή».
Ζήτημα νευροχημείας ή κάτι παραπάνω; Η αγάπη στο μικροσκόπιο των επιστημόνων.
Ο Larry Young, καθηγητής νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Έμορι της Ατλάντα, γράφει στην επιστημονική επιθεώρηση Nature ότι η αγάπη μπορεί να εξηγηθεί από μία διαδοχή νευροχημικών διαδικασιών σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Αν κάτι τέτοιο αληθεύει, υποστηρίζει, οι άνθρωποι δεν θα χρειάζονται πια... στρείδια ή σοκολάτες για να δημιουργήσουν ερωτική διάθεση. Αντιθέτως, οι επιστήμονες θα είναι σε θέση να κατασκευάσουν αφροδισιακά χημικά που θα προκαλούν το συναίσθημα του έρωτα. Όσο γι’ αυτούς που έχουν ερωτευθεί το... λάθος άτομο, θα υπάρχει αντίδοτο για την αγάπη χωρίς ανταπόκριση. Θα υπάρχει ακόμη και η δυνατότητα για «τεστ αγάπης», προκειμένου να διαπιστωθεί αν δύο πιθανοί σύντροφοι έχουν γενετική προδιάθεση να είναι ευτυχισμένοι μαζί.
Πολλά έχουν γραφτεί για τον έρωτα και την αγάπη που παραδοσιακά θεωρούνται συναισθήματα πέραν της ανθρώπινης κατανόησης. «Δεν είμαι σίγουρος ότι θα μπορέσουμε να το κατανοήσουμε πλήρως. Ωστόσο, η πεποίθησή μου είναι ότι τα συναισθήματά μας έχουν εξελιχθεί από συμπεριφορές και αισθήματα που υπάρχουν στο ζωικό βασίλειο. Δεν πιστεύω ότι ο τρόπος που μία μητέρα αγαπά το παιδί της είναι τόσο διαφορετικός από αυτόν της μητρικής αγάπης στους χιμπαντζήδες ή στους πιθήκους – ή ακόμη και στους αρουραίους».
Στα ζώα, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι στην ανάπτυξη δεσμού μεταξύ μητέρα και τέκνου εμπλέκεται η χημική ουσία οξυτοκίνη. Ο καθηγητής θεωρεί πολύ πιθανή μία παρόμοια διαδικασία και στους ανθρώπους. «Όταν βιώνουμε αυτά τα συναισθήματα, είναι τόσο πλούσια που δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι αποτελούν απλά μια διαδοχή χημικών διαδικασιών», εξηγεί.
Αλλά ακόμη και αν αυτό ισχύει για τη μητρική αγάπη, τι συμβαίνει με τον έρωτα; Είναι απλά μία έκκριση οξυτοκίνης και μερικών άλλων χημικών ουσιών την κατάλληλη στιγμή;
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η οξυτοκίνη συμμετέχει στη δημιουργία δεσίματος μεταξύ αρσενικού και θηλυκού στα τρωκτικά των αγρών τα οποία, όπως και οι άνθρωποι, κάνουν μακροχρόνιες σχέσεις. Επιπλέον, έρευνες σε ανθρώπους αποδεικνύουν ότι η οξυτοκίνη αυξάνει την εμπιστοσύνη και την ικανότητα να αναγνωρίζει κάποιος τα συναισθήματα των άλλων.
Ο καθηγητής Young ισχυρίζεται ότι είναι λογικό το ίδιο είδος χημικής ουσίας να «δραστηριοποιείται» στην ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των ανθρώπων. Πιστεύει ότι στη διαδικασία εμπλέκονται και άλλες χημικές ουσίες και ότι είναι απλά θέμα έρευνας προκειμένου να εντοπιστούν. «Είμαι σίγουρος ότι μόλις αρχίζουμε να ξύνουμε την επιφάνεια», δήλωσε. «Υπάρχουν εκατοντάδες ουσίες που μεταδίδουν σήματα στον εγκέφαλο και όλες δρουν σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου. Νομίζω ότι μια μέρα θα έχουμε μια πολύ καλύτερη εικόνα για το πώς όλα αυτά τα χημικά αλληλεπιδρούν και ενεργούν σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου με συγκεκριμένη λειτουργία, έχοντας ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αυτών των σύνθετων συναισθημάτων».
Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο τρόπος ανατροφής και η ψυχολογία παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της αγάπης. Ο καθηγητής Nick Bostrom, διευθυντής στο Ινστιτούτο «Μέλλον της Ανθρωπότητας» του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, τόνισε: «Δεν πρέπει να νομίζουμε ότι αυτή η οπτική γωνία από μόνη της εξηγεί πλήρως το τι είναι η αγάπη. Υπάρχουν ακόμη εξελικτικές, ψυχολογικές, κοινωνιολογικές, φαινομενολογικές και ανθρωπιστικές οπτικές γωνίες που αναδεικνύουν σημαντικές πλευρές».
«Η ανατροφή παίζει σημαντικό ρόλο», συμφωνεί ο καθηγητής Young. «Αλλά ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η ανατροφή είναι μέσω αλλαγών στη νευροχημεία. Ξέρουμε από μελέτες σε ανθρώπους ότι γυναίκες που έχουν βιώσει κακοποίηση ή παραμέληση στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, έχουν μειωμένα επίπεδα οξυτοκίνης στον εγκέφαλό τους. Επομένως, συμφωνώ απόλυτα ότι οι εμπειρίες μας έχουν σημαντική επίδραση στην ικανότητά μας να κάνουμε σχέσεις – αλλά η επίδραση προκύπτει μέσω αλλαγών στη νευροχημεία και τη γονιδιακή έκφραση».
Επομένως, αν η αγάπη είναι όντως μία πολυσύνθετη χημική αντίδραση, μπορεί να χειραγωγηθεί το πιο ισχυρό από όλα τα συναισθήματα;
«Η οξυτοκίνη αυξάνει την παρατηρητικότητα, αυξάνει την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των άλλων», αναφέρει ο καθηγητής Υoung. «Μπορεί όντως να τονώνει την ικανότητά μας να κάνουμε σχέσεις, ως εκ τούτου είναι πολύ ρεαλιστική η πιθανότητα κάτι σαν την οξυτοκίνη να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με θεραπείες για ζευγάρια, προκειμένου να ξαναζωντανέψει η σπίθα».
Ήδη κυκλοφορούν στην αγορά αρώματα που περιέχουν οξυτοκίνη, ωστόσο ο καθηγητής Young πιστεύει ότι τα ποσοστά περιεκτικότητας είναι πολύ χαμηλά ώστε να αποτελούν ένα αποτελεσματικό αφροδισιακό. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύει ότι στο μέλλον θα φτιάξουμε φάρμακα τα οποία θα επιτυγχάνουν τον στόχο αυτό.
Εξίσου ισχυρό θεωρεί το ενδεχόμενο ελέγχου των νευρολογικών μηχανισμών που συνδέονται με τις ερωτικές διαδικασίες και ο καθηγητής Bostrom. «Αν χρησιμοποιηθεί σοφά, τέτοια φαρμακευτική αγωγή θα μπορούσε να τονώσει την ανθρώπινη εμπειρία και να απαλύνει τον πόνο. Ωστόσο, τέτοιου τύπου έλεγχος εγείρει πληθώρα ηθικών και πολιτιστικών ζητημάτων που πρέπει να διερευνηθούν με προσοχή».
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
